انواع تقویت کننده ها :
1- بیس مشترک C.B
2- امیتر مشترک C.E
3- کلکتور مشترک C.C
تقسیم بندی تقویت کننده های چند طبقه بر اساس نوع اتصال ( نوع کوپلاژ ) :
1- کوپلاژ R.C( کوپلاژ خازنی ) – هرگاه دو تقویت کننده توسط خازن به یکدیگر متصل شوند ، کوپلاژ را خازنی یا R.C می گویند .
2- کوپلاژ مستقیم یا D.C – هر گاه دو تقویت کننده مستقیما بهم وصل بشوند کوپلاژ مستقیم است .
3- کوپلاژ ترانسفورماتوری – در این کوپلاژ تقویت کننده ها توسط ترانس به هم متصل می شوند .
کلاس های تقویت کننده ها :
تقویت کننده های ترانزیستوری بر حسب چگونگی تقویت سیگنال ورودی به
4 کلاس تقسیم می شوند ، هر کلاس معین می کند چه قسمت هایی از موج ورودی به
خروجی ظاهر می شود .
الف – تقویت کننده ی کلاس A – تقویت کننده ای که تمام قسمت های یک موج سینوسی را تقویت کند .
ب- تقویت کننده ی کلاس B – تقویت کننده ای است که فقط نیم سیکل از موج را تقویت می کند .
ج – تقویت کننده ی کلاس AB - این تقویت کننده کمی بیش تراز نیم سیکل را تقویت می کند .
د – تقویت کننده ی کلاس C – این تقویت کننده کم تر از نیم سیکل را تقویت می کند .
تقویت کننده های قدرت :
تقویت کننده های قدرت آنهایی هستند که توان قابل ملاحظه ای به
خروجی منتقل می کنند ، به این تقویت کننده ها ، تقویت کننده ی POWER نیز
می گویند و معمولا در طبقه انتهایی مدار قرار می گیرند .
انواع تقویت کننده های قدرت :
1- تقویت کننده ی قدرت تک ترانزیستوری – اغلب در کلاس A کار می کنند و از طریق ترانس ( چوک بلندگو ) به بلندگو متصل می شوند .
2- تقویت کننده ی قدرت پوشپول ( جفت ترانزیستوری ) - از 2 ترانزیستور کلاس B برای تقویت کامل سیگنال استفاده می شود .
3- تقویت کننده دارلینگتون – از دو ترانزیستور بصورت دارلینگتون استفاده می شود که دو توع
4- تقویت کننده دارلینگتون – از دو ترانزیستور بصورت دارلینگتون استفاده می شود که دو توع NPN و PNP هستند .
5- پوشپول قرینه یا مکمل یا کمپلی منتاری
6- تقویت کننده تفاضلی – این مدار از دو ترانزیستور مشابه که در امیتر باهم مشترکند تشکیل شده است.
رگولاتورها ( تثبیت کننده ی ولتاژ )
در اغلب دستگاه های الکترونیکی مثل رادیو ، TV برای تأمین ولتاژ DC
از مداری به نام منبع تغذیه استفاده می شود ، که برق شهر را به برق DC
تبدیل می کند .
معمولا ولتاژ DC بدست آمده ، مقداری ریپل دارد ، همچنین ولتاژ
خروجی در اثر تغییرات ولتاژ ورودی ( برق شهر ) و یا تغییرات جریان باز (
مصرف کننده ) تغییر می کند ، به همین دلیل به این ولتاژ DC بدست آمده
ولتاژ رگوله می گویند . در یک منبع ایده آل ولتاژ خروجی باید مستقل از
تغییرات ولتاژ ورودی و یا تغییرات جریان بار باشد ، به همین دلیل از
مدارات رگولاتور ولتاژ برای تثبیت ولتاژ خروجی استفاده می کنند .
انواع رگولاتور ولتاژ :
الف – رگولاتور ساده
ب- رگولاتور ولتاژ موازی
ج- رگولاتور ولتاژ سری
نوسان ساز ها ( اسیلاتورها )
نوسان ساز مداری است که بدون اعمال سیگنال متناوب به ورودی آن و با
استفاده از یک ولتاژ DC بتواند یکی از موج های متناوب AC مثل سینوسی ،
مربعی ، دندان اره ای و مثلثی را بسازد . مدارات نوسان ساز در دستگاه های
سیگنال ژنراتور ، مدارات رادیو و تلویزیون و فرستنده ها کاربرد دارند .
انواع نوسان ساز های سینوسی :
1- نوسان ساز هارتلی
2- نوسان ساز آرمسترانگ
3- نوسان ساز کولپیتس
انواع نوسان سازهای غیر سینوسی :
1- مولتی ویبراتور بی ثبات یا آستابل
2- مولتی ویبراتور مونوآستابل ( 1 حالته )
3- مولتی ویبراتور بای آستابل ( دو حالته )
تقویت کننده های عملیاتی ( آپ امپ )
برای تقویت بیش تر در تقویت کننده ها از مدارات چند ترانزیستوری استفاده می شود . برای بیش تر کردن راندمان از مدارات پوشپول استفاده می شود و برای بیش تر کردن ضریب تقویت جریان از مدارات دارلینگتون و تقویت کننده های تفاضلی استفاده می شود .
یک تقویت کننده عملیاتی یا آپ امپ به مجموعه ای از یک یا چند تقویت
کننده تفاضلی و یک سری تقویت کننده دیگر و انواع مداراتی که برای بهبود
مشخصات تقویت کننده ی تفاضلی به کار می رود اطلاق می شود .
آپ امپ دو ورودی و یک خروجی دارد و در پایه ی تغذیه یک ورودی با
علامت منفی مشخص شده به آن ورودی معکوس کننده می گویند . اگر سیگنالی به
این ورودی داده شود با 180 درجه اختلاف فاز تقویت شده آن در خروجی ظاهر می
شود . ورودی دیگر که با علامت مثبت مشخص شده به آن ورودی غیر معکوس کننده
می گویند . اگر سیگنالی به این ورودی داده شود خروجی تقویت کننده است .
انواع تقویت کننده ی عملیاتی :
تقویت کننده ی عملیاتی جمع کننده ( معکوس ولتاژ )
تقویت کننده ی عملیاتی جمع کننده ( غیر معکوس ولتاژ )
تقویت کننده تفاضلی ( مقایسه کننده یا تفریق کننده )
تقویت کننده ی عملیاتی خطی
تقویت کننده عملیاتی غیر خطی
فیلتر پایین گذر ( انتگرال گیر ) – یک مدار تقویت کننده ی آپ امپ
با یک خازن در فیدبکش تشکیل یک مدار انتگرال گیر را می دهد . در این مدار
اگر موج ورودی مربعی باشد ، خروجی موج مثلثی است .
فیلتر بالا گذر ( مشتق گیر )- اگر جای خازن ومقاومت را در مدار
انتگرال گیر عوض شود مدار مشتق گیر می شود . در مدار مشتق گیر اگر ورودی
موجی مثلثی باشد ، خروجی موجی مربعی است .